رادیولوژی؛ علم تصویربرداری از بدن

رادیولوژی، علم روش های مختلف تصویربرداری از بدن انسان است که در علم پزشکی به خدمت گرفته می شود تا تشخیص بیماری ها، سریع تر و با دقت بالاتری انجام گیرد.
رادیولوژی؛ علم تصویربرداری از بدن
از رادیولوژی برای چهار هدف استفاده می شود :
۱- رادیولوژی تشخیصی: طی آن با استفاده از تجهیزات پزشکی، تعیین می شود که آیا بیماری در فرد وجود دارد و یا نه.

۲- رادیولوژی مداخله ای: این روش به پزشک کمک می کند تا مسیر بهتر و مطمئن تری را برای درمان بیماری استفاده نماید.

۳- رادیولوژی درمانی: از رادیولوژی برای جنبه های درمانی نیز می توان استفاده کرد، مثلا سلول های سرطانی را مورد هدف قرار داد و از بین می برد. به این روش، رادیوتراپی گفته می شود.

۴- رادیولوژی هسته ای: شامل دارو درمانی می باشد که طی آن مواد رادیواکتیو به شکل دارو وارد بدن بیمار می شود. این مواد سبب می شود تا پزشک، تصویر واضح و روشنی را از عملکرد اندام مشاهده کند.

مزایای رادیولوژی
– رادیولوژی به پزشک این امکان را می دهد که با کمترین عارضه ای، به داخل بدن بیمار راه پیدا کند و از آن اطلاعات بگیرد. قبل از اختراع رادیولوژی، این کار تنها از طریق باز کردن بدن با روش های جراحی انجام می گرفت و بسیاری از بیماران در این راه با رنج و مشقت های زیادی روبرو بودند.

– تسریع تشخیص بیماری ها از یکدیگر: با گرفتن تنها چند عکس رادیولوژی، پزشک می تواند تشخیص درست بیماری را در فرد بدهد و سریعا اقدامات درمانی را شروع کند.
رادیولوژی که با اشعه در ارتباط است، برای زنان باردار خطرناک است و می تواند منجر به بروز ناهنجاری های جنین شود. لذا هر زنی قبل از رادیولوژی باید مطمئن شود که باردار نیست
– صرف کمترین زمان برای تشخیص بیماری ها: پزشک طی مدت کوتاهی و با توجه به عکس های رادیولوژی و دیگر آزمایش های بیمار، تصمیم می گیرد که فرد نیاز به جراحی دارد یا نه. صرف این زمان اندک کاملا به نفع بیمار است.

– افزایش دقت : ارائه تصویری دقیق از چند نقطه بدن، اطلاعات زیادی را در خصوص عملکرد اندام های بدن در اختیار پزشک قرار می دهد و قدرت تصمیم گیری او را برای بهتر درمان کردن بیماری بالا می برد.

– یکی از مهم ترین مزایای علم رادیولوژی، تشخیص و درمان دو علت مهم مرگ و میر در دنیا، یعنی بیماری های قلبی و انواع سرطان ها می باشد.

انواع رادیولوژی
۱- رادیوگرافی: طی این نوع رادیولوژی، اشعه ایکس به بخشی از بدن تابانده می شود و استخوان ها و بافت نرم وی عکس رادیوگرافی مشخص می شوند. اشعه ایکس از بافت های چربی می گذرد، اما هنگام مواجهه با بافت های متراکم تر مانند استخوان و تومور، نمی تواند رد شود. این نوع تصویربرداری به معمولا برای تشخیص عوارض قلبی و ریوی می باشد.

۲- فلوروسکوپی: به بیمار ماده رادیواکتیو تزریق می شود و یا باید ماده رادیواکتیو را ببلعد و قسمت های مختلف بدن وی بر روی صفحه نمایش مانیتور، نمایش داده می شود. این نوع آزمون به طور معمول برای ارزیابی عملکرد روده، قلب، رگ های خونی و دستگاه ادراری مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین ماده رادیواکتیو می تواند برای تشخیص توده های غیر طبیعی در بافت های بدن مورد استفاده قرار گیرد.
,مقالات پزشکی و بهداشتی،توصیه های پزشکی ، بهداشت
۳- سی تی اسکن: استفاده از اشعه ایکس برای ایجاد تصویر سه بعدی، نوع دیگر کاربرد رادیولوژی می باشد. معمولا در مواقع اورژانسی مورد استفاده قرار می گیرد، مانند لخته شدن خون، پارگی آپاندیس و یا خونریزی داخلی. پزشک بر اساس تصاویر به دست امده از سی تی اسکن، به تشخیص دقیق تر و سریع تری می رسد.

۴- سونوگرافی: با استفاده از امواج صوتی، تصاویری از بافت های بدن به دست می آید. این روش معمولا برای بررسی سلامت جنین در مادران باردار صورت می گیرد، زیرا ثابت شده است که اشعه ایکس روی سلامت جنین تاثیرات نامطلوبی دارد.
همچنین برای تعیین جنسیت جنین و شناسایی هر گونه اختلال رشد او به کار می رود.
البته سونوگرافی برای بررسی اندام های دیگر مانند رحم، پروستات ، سینه و … نیز استفاده می شود.

۵- ام آر آی (MRI) : از میدان مغناطیسی برای تغییر امواج رادیویی به منظور ایجاد تصاویر از ساختارهای داخلی بدن استفاده می شود.
از MRI معمولا برای مشاهده بدن در سطوح مختلف (از بالا به پایین، از جلو به عقب و …) استفاده می شود.
ام‌آرآی بهترین تصاویر را از بافت نرم به پزشک ارائه می دهد و معمولا برای تشخیص در اختلالات عضلاتی و سیستم عصبی استفاده می شود.

۶- پزشکی هسته ای: به بیمار ماده رادیواکتیو تزریق می شود تا هر گونه بیماری مربوط به اندام های مختلف بدن تشخیص داده شود. از پزشکی هسته ای برای تعیین مراحل سرطان، عملکرد قلب و جریان خون نیز استفاده می شود.

خطرات رادیولوژی
به طور کلی تصویر برداری های رادیولوژی کاملا ایمن نیستند و به دلیل استفاده از از اشعه ها، خطراتی برای بیمار در پی خواهند داشت. یکی از این خطرات، سرطان می باشد.
اما در کل مزایای رادیولوژی از خطرات آن بیشتر است.

هشدار
رادیولوژی که با اشعه در ارتباط است، برای زنان باردار خطرناک است و می تواند منجر به بروز ناهنجاری های جنین شود. لذا هر زنی قبل از رادیولوژی باید مطمئن شود که باردار نیست.